Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc vừa công nhận 26 Khu Dự trữ Sinh quyển mới tại 21 quốc gia, đánh dấu số lượng khu dự trữ sinh quyển được công nhận cao nhất trong vòng 20 năm qua. Với các quyết định mới này, Mạng lưới các Khu Dự trữ Sinh quyển Thế giới hiện có 784 khu tại 142 quốc gia, đồng thời bổ sung thêm khoảng một triệu kilômét vuông diện tích tự nhiên được đưa vào bảo tồn kể từ năm 2018 – tương đương với diện tích của quốc gia Bolivia.
Đáng chú ý, trong năm nay có sáu quốc gia lần đầu tiên có Khu Dự trữ Sinh quyển, và Cộng hòa Dân chủ São Tomé và Príncipe trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới có toàn bộ lãnh thổ được công nhận là Khu Dự trữ Sinh quyển.
Danh sách các Khu Dự trữ Sinh quyển mới được công nhận:
1. Albania: Thung lũng Vjosa
2. Angola: Quiçama
3. Trung Quốc: Daqingshan; Zhouzhi
4. Djibouti: Quần đảo Bảy Anh Em – Ras Siyyan – Khor Angar – Godoria
5. Guinea Xích Đạo: Đảo Bioko
6. Ethiopia: Rừng Anywaa
7. Pháp: Hồ Bourget (giữa sông Rhône và dãy Alps); Vùng đầm lầy và thủy triều giữa sông Loire và Vilaine
8. Hy Lạp: Núi Parnon – Mũi Maleas
9. Iceland: Snæfellsnes
10. Ấn Độ: Sa mạc lạnh
11. Indonesia: Raja Ampat
12. Jordan: Ajloun; Yarmouk
13. Madagascar: Mantadia; Tsimembo
14. Malaysia: Kinabatangan
15. Mông Cổ: Khomyn Tal
16. Oman: Al Jabal Al Akhdar; Sirrin
17. Bồ Đào Nha: Arrábida
18.Ả Rập Xê Út: Imam Turki Bin Abdullah
19. São Tomé và Príncipe: Đảo São Tomé
20. Thụy Điển: Storkriket
21. Tajikistan: Romit
Với gần 30 khu dự trữ sinh quyển mới được công nhận trong năm 2025, Mạng lưới các Khu Dự trữ Sinh quyển Thế giới đã đạt một dấu mốc quan trọng khi góp phần bảo vệ khoảng 5% diện tích Trái Đất. Trong các khu vực này, những cách tiếp cận mới nhằm cân bằng giữa bảo tồn thiên nhiên và phát triển sinh kế bền vững cho cộng đồng địa phương đang được hình thành và triển khai mỗi ngày.
Tổng Giám đốc UNESCO nhấn mạnh rằng tổ chức sẽ tiếp tục huy động các quốc gia thành viên, giới khoa học, xã hội dân sự và cộng đồng địa phương, bao gồm cả các cộng đồng bản địa, nhằm duy trì và phát huy đà phát triển tích cực này.
Trong đợt công nhận này, sáu quốc gia lần đầu tiên có Khu Dự trữ Sinh quyển, bao gồm: Angola, Djibouti, Guinea Xích Đạo, Iceland, Oman và Tajikistan.
Bên cạnh đó, các Khu Dự trữ Sinh quyển mới cũng được công nhận tại nhiều quốc gia khác như Albania, Trung Quốc, Ethiopia, Pháp, Hy Lạp, Ấn Độ, Indonesia, Jordan, Madagascar, Malaysia, Mông Cổ, Bồ Đào Nha, Ả Rập Xê Út và Thụy Điển. Riêng São Tomé và Príncipe trở thành quốc gia đầu tiên có toàn bộ lãnh thổ được UNESCO công nhận là Khu Dự trữ Sinh quyển.
Các quyết định này được thông qua tại Kỳ họp lần thứ ba mươi bảy của Hội đồng Điều phối Quốc tế Chương trình Con người và Sinh quyển, diễn ra từ ngày 26 đến ngày 28 tháng 9 năm 2025 tại khu vực Lin’An, thành phố Hàng Châu, Trung Quốc.
Những năm gần đây chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ chưa từng có của Chương trình Con người và Sinh quyển. Kể từ năm 2018, 142 Khu Dự trữ Sinh quyển mới đã được công nhận, góp phần đưa thêm một triệu kilômét vuông diện tích tự nhiên vào hệ thống bảo tồn. Hiện nay, 784 Khu Dự trữ Sinh quyển bao phủ hơn 8 triệu kilômét vuông, tương đương với diện tích của Australia, và trực tiếp mang lại lợi ích cho gần 300 triệu người đang sinh sống trong các khu vực này.
Cùng với các Di sản Thiên nhiên Thế giới và Công viên Địa chất Toàn cầu, các Khu Dự trữ Sinh quyển của UNESCO hiện đang góp phần bảo vệ hơn 13 triệu kilômét vuông hệ sinh thái trên cạn và biển, đóng góp thiết thực cho mục tiêu toàn cầu bảo tồn 30% diện tích đất liền và đại dương vào năm 2030.
Các Khu Dự trữ Sinh quyển bảo vệ nhiều hệ sinh thái giàu giá trị và dễ bị tổn thương nhất của Trái Đất. Đây là nơi cư trú của phần lớn đa dạng sinh học toàn cầu, bao gồm hơn 60% các loài động vật có xương sống trên cạn, cùng tỷ lệ đáng kể các hệ sinh thái ven biển như rừng ngập mặn, đầm lầy mặn và thảm cỏ biển.
Bên cạnh vai trò bảo tồn, các khu dự trữ sinh quyển còn thúc đẩy các sáng kiến cộng đồng, hỗ trợ giáo dục môi trường cho thế hệ trẻ và tạo điều kiện để kết hợp tri thức bản địa với khoa học hiện đại. Thông qua hợp tác với khu vực tư nhân, nhiều mô hình sinh kế xanh đã được hình thành, góp phần tạo việc làm bền vững, tăng cường khả năng chống chịu của hệ sinh thái trước các thách thức như cháy rừng và biến đổi khí hậu.
Thái Bá Thám
Văn phòng Ban Quản lý
