ngày 16 tháng 6 năm 2021
Thực hiện Dự án “Lồng ghép quản lý tài nguyên thiên nhiên và các mục tiêu về bảo tồn đa dạng sinh học vào quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội và quản lý các khu dự trữ sinh quyển ở Việt Nam”, được tài trợ bởi Quỹ môi trường Toàn cầu (GEF); Dự án do Tổng cục Môi trường làm Chủ đầu tư đã tiến hành nhiều hoạt động Khu DTSQ, trong đó có nội dung Quan trắc loài Voọc xám, Tên khoa học: Trachypithecus crepusculus (Roos, 2004).
Theo các nhà khoa học đến từ trường Đại học lâm nghiệp, Voọc xám có bộ lông màu xám tro tới màu nâu đen, trên đầu có mào lông, da bao quanh mắt có màu xanh và trắng Lông ở vùng lưng thẫm hơn ở vùng bụng. Bên hông có các lông dài, đầu lông có ánh bạc. Đuôi dài hơn thân, lông rất dài. Chân tay có màu đen, phần trên cánh tay, chân và đuôi có màu xám bạc. Dạ dày 3 ngăn và tuyến nước bọt rất phát triển giúp tiêu hóa xenlulô. Voọc xám nặng 5-9,5 kg, dài thân 430-630mm, dài đuôi 510-825mm(Trường Đại học Lâm nghiệp, giáo trình “Động vật rừng” – NXB Nông nghiệp Hà Nội 1998).
Voọc xám tại Khu Bảo tông thiên nhiên Pù Hoạt
Đặc điểm Voọc xám theo cấp tuổi như sau:
- Đực trưởng thành (Adult male): Lông màu xám tro tới nâu đen, trên lưng có mào lông, da bao quanh mắt có màu xanh và trắng, lông ở vùng lưng thẩm hơn ở vùng bụng, đuôi dài hơn thân, khối lượng trung bình 6,9 kg; bìu dái màu sáng, dương vật màu đen
- Cái trưởng thành (Adult female): Lông màu xám, trên lưng có bờm lông, da bao quanh mắt có màu xanh và trắng, đuôi dài hơn thân; núm vú màu đen, da bao quanh màu trắng; trọng lượng trung bình 6,4kg; thường ôm con non cấp 2 hoặc con non cấp 1 khi di chuyển và kiếm ăn
- Bán trưởng thành (Juvenile): Lông màu xám tro, trên lưng có mào lông, da bao quanh mắt có màu xanh và trắng, đuôi dài hơn thân; kiếm ăn độc lập; kiếm ăn và di chuyển bên cạnh các con cái hoặc đực trưởng thành; Kích thước cơ thể bé hơn cá thể trưởng thành
- Con non cấp 1 (Infant): Lông xám sáng; chưa tách bú mẹ hoàn toàn và đã tự tập ăn cùng mẹ, có thể tự di chuyển quanh mẹ; khi di chuyển luôn được mẹ ôm dưới bụng và di chuyển cùng.
Con non cấp 2 (New Born): Lông màu vàng; còn bú mẹ hoàn toàn; luôn được mẹ ôm ấp dưới bụng, khi di chuyển, nghỉ ngơi.
Nhóm chuyên gia đã tiến hành quan trắc trên tổng số 32 tuyến, tại ba vùng lõi của Khu DTSQ, trong thời gian 77 ngày đã đạt được kế quả như sau:
1. VQG Pù Mát
- Kết quả quan trắc đã thống kê được 1 đàn với 10-12 cá thể Voọc xám trong đó Không xác định được cấu trúc tuổi, cấu trúc giới tính của quần thể.
Hình ảnh khu vực bắt gặp Voọc xám tại Vườn Quốc gia Pù Mát
- Liệt kê được 3 nhóm mối đe dọa đối với quần thể Voọc xám và sinh cảnh của chúng cụ thể nhóm đe dọa đến số lượng quần thể, nhóm đe dọa đến sinh cảnh, nhóm đe dọa làm nhiễu loạn môi trường sống.
- Trong 3 năm thu được tổng số 6634 bẫy thú, phá hủy 611 lán thợ săn, phát hiện 608 gốc cây bị chặt.
- Thống kê được 1687 đợt tuần tra truy quét trong 3 năm gần đây xử lý tổng số 106 vụ vi phạm.
Hình ảnh cán bộ quản lý bảo vệ rừng Pù Mát đi tuần tra, Một số hoạt động tái thả động vật hoang dã của VQG và hình ảnh con hổ có thể là cuối cùng
2. KBTTN Pù Huống
- Kết quả quan trắc đã thống kê được 8 -10 cá thể Voọc xám trong đó quan sát trực tiếp được 1 cá thể. Không xác định được cấu trúc tuổi, cấu trúc giới tính của quần thể.
- Liệt kê được 4 mối đe dọa đối với quần thể Voọc xám và sinh cảnh của chúng cụ thể là mối đe dọa săn bắn và khai thác lâm sản ngoài gỗ trái phép là lớn nhất đối với quần thể.
- Thống kê được trong năm 2020 hơn 1.728 đợt tuần tra, kiểm tra rừng tại gốc và truy quét các đối tượng khai thác, tập kết, vận chuyển lâm sản trái phép trên địa bàn. Trong đó, có hơn 864 cuộc tuần tra, kiểm tra rừng dài ngày, ngủ qua đêm trong rừng.
- Thống kê được 263 vụ vi phạm lâm luật trong 2 năm gần đây, 255 vụ vào năm 2019 và 8 vụ năm 2020. Nộp ngân sách nhà nước trong hai năm gần đây là hơn 3.645 triệu. Tịch thu hơn 735.202 m3 gỗ các loại (năm 2019 là 711 m3, năm 2020 là 24.202 m3) và các phương tiện dụng cụ vi phạm khác.
Hình ảnh khu vực bắt gặp Voọc xám tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Huống (Khu BTTN),
Một số loại bẫy được bắt gặp tại Khu BTTN Pù Huống
3. KBTTN Pù Hoạt
- Kết quả quan trắc đã thống kê được 36 cá thể Voọc xám trong đó có con non (quan sát trực tiếp được 4 cá thể). Không xác định được cấu trúc tuổi, cấu trúc giới tính của quần thể.
- Liệt kê được 7 mối đe dọa đối với quần thể Voọc xám và sinh cảnh của chúng cụ thể là mối đe dọa săn bắn và khai thác lâm sản ngoài gỗ trái phép là lớn nhất đối với quần thể.
- Thống kê được 3591 đợt tuần tra truy quét trong 5 năm đầu mới thành lập và 811 đợt năm 2019 và 734 đợt năm 2020.
- Thống kê được 195 vụ vi phạm trong 5 năm đầu KBT mới thành lập, 17 vụ vào năm 2019 và 13 vụ năm 2020. Nộp ngân sách nhà nước 5 năm đầu là 3,754 triệu, năm 2020 chỉ còn 200 triệu, và tịch thu hơn 10 nghìn m3 gỗ các loại và các phương tiện dụng cụ vi phạm khác.
Lán thợ săn tại Khu BTTN Pù Hoạt
Kiểm lâm Khu BTTN Pù Hoạt phối hợp với Bộ đội biên phòng tuần tra vùng giáp biên giới Việt Nam – Lào
Nguyễn Huy Ninh
BTK Dự an BR
