Hiệu Yên Xuân thuộc xã Lĩnh Sơn, huyện Anh Sơn, tại đây, năm 1922, một nhóm “Tâm giao” là những thanh niên yêu nước của 2 làng Dương Xuân và Yên Lĩnh như Hoàng Khắc Bạt, Phan Thái Ất, Cao Xuân Ủy, Phan Hoàng Thiềm… đã góp vốn mở một cửa hiệu lấy tên là Hiệu Yên Xuân, bán thuốc Bắc, tạp hóa, may mặc; đồng thời làm nơi đi lại, tuyên truyền, nuôi dưỡng nguồn cán bộ cho Cách mạng và xây dựng quỹ cho việc nghĩa. Nhận thấy Yên Xuân là cơ sở cách mạng quan trọng, các đồng chí Dương đình Thúy, Nguyễn Phong Sắc đã về đây thành lập chi bộ Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí hội và đông dương Cộng sản đảng đầu tiên ở Anh Sơn.
Dưới sự lãnh đạo của đảng, phong trào cách mạng ngày càng phát triển. Hiệu Yên Xuân trở thành cơ quan liên lạc và cơ sở kinh tài của đảng, nơi tổ chức chỉ đạo phong trào của nhân dân trong thời kỳ Xô Viết Nghệ Tĩnh. Một trong những tấm gương cộng sản kiên trung với sự hoạt động mạnh mẽ tại hiệu Yên Xuân thời bấy giờ đó là đồng chí Phan Thái Ất - một người con của làng Dương Xuân, xã Lĩnh Sơn. Ông là người đã lập ra và là Bí thư Nông hội đỏ Nghệ An lúc bấy giờ để tập hợp quần chúng nhân dân chung sức đấu tranh cách mạng. Những hoạt động của chi bộ được đồng chí Nguyễn Phong Sắc - Trung ương Ủy viên phụ trách Xứ ủy Trung Kỳ ghi nhận và đánh giá cao. Trên cơ sở hoạt động của các đảng viên Chi bộ Yên Xuân, theo phương châm “vết dầu loang”, phong trào cách mạng đã lan ra khắp vùng và các vùng lân cận. Các chi bộ này đã lãnh đạo nhân nhân, nhân dân hưởng ứng các phong trào nên đã nổi lên nhiều cuộc đấu tranh biểu tình đòi chống lại sưu cao thuế nặng của thực dân phong kiến góp phần vào cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh thời kỳ 1930-1931.
Tại di tích lịch sử văn hóa này hiện vẫn còn lưu giữ nhiều tư liệu và hiện vật như con dao thái thuốc Bắc, máy khâu dùng để may cờ đảng, cờ tổ quốc phục vụ cách mạng thời bấy giờ. Sự lớn mạnh và phát triển của chi bộ Yên Xuân đã trở thành nòng cốt của phong trào cách mạng trong toàn vùng. Và sau này, khi các tổ chức đảng hợp nhất thành đảng Cộng sản Việt Nam, Chi bộ Yên Xuân vẫn là trụ cột vững chắc của các phong trào cách mạng, đặc biệt là cao trào 1930-1931 với đỉnh cao là Xô viết Nghệ - Tĩnh.
Nguyễn Tiến Hưng
BQL Khu DTSQ miền Tây Nghệ An
