Ngày 09 tháng 12 năm 2021
Sở hữu nhiều danh lam thắng cảnh, cũng như di tích văn hóa lịch sử, vùng đất Quỳ Châu đã, đang và sẽ là điểm đến lý tưởng cho những du khách thích tìm hiểu, khám phá giá trị văn hóa các dân tộc cũng như thưởng ngoạn, hòa mình vào thiên nhiên.
Có dịp đến xã Châu Tiến, huyện miền núi Quỳ Châu (Nghệ An), du khách sẽ được chiêm ngưỡng những chiếc guồng nước (hay còn gọi là cái cọn nước) mà người dân tộc Thái nơi đây gọi là láng pặt ở hai bên bờ sông Nậm Việc. Không chỉ là nông cụ đắc lực trong sản xuất nông nghiệp, những chiếc guồng nước đã trở thành hình ảnh quen thuộc của bản làng và là một nét văn hoá đặc trưng của đồng bào Thái nơi đây.
Guồng nước của người dân bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến
Người dân tộc Thái nơi đây thường làm guồng nước từ cuối vụ, hoặc đầu vụ mùa mới. Tất cả vật liệu để làm guồng đều có nguồn gốc từ núi rừng như tre, nứa, gỗ, lùng. Hình dạng chiếc guồng được cấu tạo giống như bánh xe đạp và có đường kính từ 5 đến 10m. Trục quay làm bằng các loại gỗ chắc chắn, có khả năng chịu mài mòn.
Nan hoa làm bằng loại tre già, có sức chịu đựng trong môi trường ẩm ướt. Vành guồng rộng khoảng 45-50cm, được đặt các phên nứa để cản nước, tạo lực đẩy guồng quay và có gắn các ống bương (lùng) buộc chếch khoảng 30 độ để múc đầy nước khi chìm xuống. Lực đẩy của nước khiến guồng quay liên tục, đến tầm cao nhất định, thì các ống bương bắt đầu đổ nước vào các máng dài được làm từ thân cây mét chẻ đôi. Từ đó, hệ thống máng dẫn nước chảy về tưới cho những cánh đồng, các chân ruộng bậc thang.
Ngoài việc giúp đồng ruộng luôn duy trì nước tưới, thì những chiếc guồng còn là những điểm nhấn độc đáo cho không gian bản mường, một bản sắc văn hóa độc đáo, góp phần làm phong phú cho nét văn hóa các dân tộc ở nơi đây.
Phan Thị Thu Hiền – BQL Chương trình phát triển LNBV gđ 2016-2020
